Min. Edukacji w spr. zajęć dodatkowych

Prawie 504 mln zł z budżetu państwa trafi do gmin w kraju na realizację zadań wynikających z tzw. ustawy przedszkolnej. Minister edukacji narodowej skierowała list do wojewodów, kuratorów oświaty oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, dotyczący zajęć dodatkowych w przedszkolach.

Treść listu: Szanowni Państwo. Przedszkole publiczne powinno być powszechnie dostępne i gwarantować każdemu dziecku jednakowy, równy dostęp do wysokiej jakości oferty edukacyjnej. Głównym celem tzw. ustawy przedszkolnej jest zniesienie barier w upowszechnianiu wychowania przedszkolnego i zagwarantowanie każdemu dziecku uczęszczającemu do przedszkola dostępu do zajęć oferowanych przez nie bez względu na status materialny rodziny. Dlatego tzw. ustawa przedszkolna wprowadziła od 1 września 2013 roku ograniczenie opłat pobieranych przez gminę od rodziców do 1 zł za każdą dodatkową godzinę ponad minimalnie 5 bezpłatnych godzin i powszechną ofertę edukacyjną równą dla wszystkich wychowanków przedszkola. Zagwarantowanie takiej oferty należy do zadań samorządów gminnych i dyrektorów przedszkoli. Aby ułatwić gminom realizację tego zadania, w tym także organizację zajęć dodatkowych od września 2013 roku gminy otrzymują dotację z budżetu państwa. W tym roku do gmin trafi łącznie prawie 504 mln zł, z czego: • 171,2 mln zł na rekompensatę wpływów do gmin z tytułu zmniejszonych opłat wnoszonych przez rodziców (średnio w kraju stanowi to około 1/3 wysokości dotacji), • 332,4 mln zł na rozwój wychowania przedszkolnego, w tym poszerzanie oferty edukacyjnej przedszkoli, między innymi, poprzez uatrakcyjnienie form realizacji podstawy programowej i organizację zajęć dodatkowych, a także tworzenie nowych miejsc wychowania przedszkolnego (średnio w kraju stanowi to około 2/3 wysokości dotacji). Dotacja w 2013 roku wynosi 414 zł na jedno dziecko w wieku od 2,5 do 6 lat w wychowaniu przedszkolnym (przedszkolu, oddziale przedszkolnym i innej formie wychowania przedszkolnego). Oznacza to, że na 25-osobowy oddział przedszkolny miesięcznie przekazywana będzie kwota w wysokości 2 587,5 zł. Należy podkreślić, że w każdym przedszkolu realizowany jest obowiązkowo program wychowania przedszkolnego, który uwzględnia podstawę programową wychowania przedszkolnego (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół – Dz. U. poz. 977). Jednocześnie, rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. poz. 752) wskazuje, że program wychowania przedszkolnego może być dopuszczony przez dyrektora do użytku w danym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego, jeżeli stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań ustalonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, lub zadań, które mogą być realizowane w ramach zajęć dodatkowych, określonych w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola. Zgodnie z przepisami ramowego statutu przedszkola publicznego statut przedszkola powinien określać, między innymi, organizację zajęć dodatkowych. Zajęcia te powinny być realizowane z uwzględnieniem w szczególności potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci i być dostępne dla każdego dziecka uczęszczającego do danego przedszkola. Z powyższych przepisów wynika, że wszystkie zajęcia organizowane w przedszkolu, w tym zajęcia dodatkowe, są realizowane w ramach zadań statutowych przedszkola. Za realizację tych zadań odpowiada dyrektor przedszkola, a także organ prowadzący przedszkole. Celem wychowania przedszkolnego, określonym w podstawie programowej, jest: 1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; 2) budowanie systemu wartości; 3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach; 4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci; 5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych; 6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych; 7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych; 8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne; 9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej i wspólnoty narodowej oraz postawy patriotycznej; 10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej. Osiągnięcie tych celów jest możliwe dzięki realizowanemu przez przedszkole wspomaganiu rozwoju, wychowaniu i kształceniu dzieci w następujących obszarach: 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci; porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych. 2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku. 3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci. 4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia. 5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. 6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych. 7. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem. 8. Wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec. 9. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne. 10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych. 11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń. 12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt. 13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną. 14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania. 15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne. Należy zdecydowanie podkreślić, że podstawa programowa obejmuje bardzo wiele treści, które nakazują nauczycielowi prowadzenie różnorodnych zajęć edukacyjnych i wychowawczych, rozwijających osobowość dziecka w wieku przedszkolnym, dostosowując te zajęcia do jego możliwości i potrzeb. Zajęcia takie, jak zajęcia umuzykalniające, taneczne, plastyczne itp. znajdują się w podstawie programowej. Ich realizacja należy do obowiązków przedszkola. W ramach realizacji statutowych zadań przedszkola, dyrektor organizuje między innymi zajęcia dodatkowe. Aby zorganizować prowadzenie tych zajęć dyrektor może: • powierzyć ich prowadzenie nauczycielom zatrudnionym w przedszkolu, • zatrudnić nowych nauczycieli, posiadających odpowiednie kompetencje do prowadzenia konkretnych zajęć, • podpisać umowę z podmiotem zewnętrznym na prowadzenie tych zajęć (nie zwalnia to dyrektora przedszkola z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa dzieci i opieki nad nimi). Na gruncie obecnego stanu prawnego zasadne jest w pierwszej kolejności wykorzystanie kompetencji nauczycieli zatrudnionych w danym przedszkolu lub nauczycieli poszukujących zatrudnienia, w tym nauczycieli języków obcych. Tak więc, przedszkole nadal może i powinno rozszerzać swoją statutową ofertę edukacyjną, w tym o zajęcia dodatkowe uwzględniające potrzeby i możliwości rozwojowe dzieci. Różnorodność tej oferty zależy w głównej mierze od inicjatywy i aktywności dyrektorów przedszkoli. Opłaty pobierane od rodziców za przedszkole nie mogą być jednak z tego tytułu wyższe niż 1 zł za godzinę. Dyrektor przedszkola może wynająć podmiotowi zewnętrznemu salę/pomieszczenie na prowadzenie działalności edukacyjnej. W tym przypadku działalność ta powinna być prowadzona po zakończeniu zajęć wychowania przedszkolnego oferowanych przez przedszkole.