W hołdzie Sybirakom

W niedzielę w Stalowej Woli z okazji minionej rocznicy zbrojnej agresji ZSRR na Polskę odbyły się uroczystości upamiętniające wydarzenia z 17 września 1939 roku.

Od 2004 roku 17 września obchodzony jest Światowy Dzień Sybiraka. Największe w naszym kraju obchody odbywają się w Gdańsku, gdzie corocznie w uroczystościach upamiętniających losy zesłańców bierze udział około 5 tysięcy osób. O Sybirakach pamiętamy również w Stalowej Woli. O tragicznych wydarzeniach sprzed lat przypominają członkowie stalowowolskiego Koła Związku Sybiraków.

Tegoroczne obchody rozpoczęły się przed tablicą umieszczoną na magistracie, którą wmurowano z inicjatywy Koła Związku Sybiraków. Upamiętnia ona ppor. Henryka Kuca. W uroczystości wzięli udział Sybiracy, przedstawiciele lokalnych władz, jak również młodzież ze stalowowolskich szkół, harcerze oraz poczty sztandarowe.

- Zgromadziła nas pamięć o wydarzeniach września 1939 roku. To wówczas Niemcy i ZSRR dokonali napaści na nasze państwo. W tajnym układzie podpisanym w Moskwie przez ministrów Niemiec i Związku Radzieckiego, w obecności Stalina, jeszcze przed napaścią na Polskę ustalono podział ziem polskich przez te dwa państwa. Po agresji na nasze państwo 17 września 1939 roku ZSRR przyłączyło do swojego terytorium 51% ziem Polski, tych terenów już praktycznie nigdy nie odzyskaliśmy. Na ziemiach okupowanych przez ZSRR Niemcy natychmiast przystąpili do niszczenia narodu polskiego. Dwaj okupanci- Gestapo i radzieckie NKWD wspólnie uzgadniali metody niszczenia naszego narodu– mówił podczas uroczystości przewodniczący Koła Związku Sybiraków w Stalowej Woli Zbigniew Paszkiewicz.

Zbigniew Paszkiewicz przypomniał osobę Henryk Kuca, który przed wojną w Rozwadowie pracował jako sekretarz urzędu gminy. Był podporucznikiem rezerwy Wojska Polskiego. Walczył w obronie naszej ojczyzny w 1939 roku. Swój żywot zakończył w Katyniu, gdzie razem z tysiącami mundurowych został zamordowany przez sowieckie NKWD.

- Wśród 24 tys. rozstrzelanych wówczas w 1940 roku polskich oficerów i policjantów było 6 mieszkańców Stalowej Woli. Inż. Walter Szenkler mieszkał tutaj, na ul. ks. Skoczyńskiego, był pracownikiem huty. Zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego w 1939, bo tak nakazywał mu patriotyczny obowiązek obrony naszego państwa. Nie myślał o wyjeździe do Stanów Zjednoczonych czy do Anglii by tam ułożyć sobie życie. Poszedł ochotniczo bronić niepodległości Polski. Za tę miłość do ojczyzny zapłacił ceną życia. Leży w dole Katynia. Osierocił wówczas 3-letnią córkę– mówił Zbigniew Paszkiewicz.

Na ziemiach polskich przyłączonych do ZSRR w latach 1940- 1941 nastąpiła masowa deportacja ludności polskiej na Syberię. Według historyków co trzeci deportowany zmarł w nieludzkich warunkach. W czterech deportacjach wywieziono przeszło milion osób, głównie kobiet i dzieci. Wielu mężczyzn zostało rozstrzelanych lub uwięzionych w łagrach radzieckich.

- Czym zawiniły te dzieci, często niemowlęta, że deportowano je w bydlęcych, zakratowanych wagonach na Syberię lub stepy Kazachstanu? Ich jedyna winą było to, że były dziećmi polskimi. Większość ich tam zmarła z głodu, z zimna i chorób. Syberia wtedy to były białe krematoria, więzienia bez krat, tam następowało powolne konanie polskiej ludności z głodu, chorób, z niewolniczej pracy. Wrócili nieliczni– mówi Zbigniew Paszkiewicz.

Uczestnicy uroczystości wzięli udział w apelu poległych. Później złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą Henryka Kuca. Kwiaty położono również pod pomnikiem inż. kpt. Kazimierza Pilata. Przewodniczący Koła Związku Sybiraków w Stalowej Woli Zbigniew Paszkiewicz przypomniał zebranym jego historię.

Kpt. Kazimierz Pilat był organizatorem ruchu oporu w okupowanej przez Niemców Stalowej Woli, współtwórcą ogniw Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej. Był komendantem obwodu AK. Został zamordowany przez hitlerowskich oprawców w marcu 1944 roku. Prawdopodobnie pochowano go wśród drzew parku miejskiego. Obelisk z tablicą upamiętniającą to wydarzenie został odsłonięty we wrześniu 1989 roku przez społeczność Stalowej Woli.

Kolejnym punktem tegorocznych obchodów była msza święta w Bazylice Konkatedralnej, sprawowana w intencji Sybiraków. Po nabożeństwie złożono wieńce przed pomnikiem postawionym w hołdzie Matkom Sybiraczkom.