W muzeum będziemy piekli chleb!

Weselne szyszki i kołacze, „kukiełki” dla chrześniaka, kurpiowskie „byśki” i „nowe latka” to tylko niektóre ciekawe przykłady pieczywa, jakie będzie można zobaczyć na wystawie etnograficznej „Dobry chleb” w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli. Ekspozycja o znaczeniu chleba i jego różnych formach w ludowej tradycji przybliży i zobrazuje ważne tematy związane z bogatą symboliką chleba oraz jego znaczeniem w polskiej kulturze tradycyjnej.

Chleb w tradycji polskiej jest nie tylko jednym z podstawowych produktów spożywczych, ale także ważnym symbolem dostatku i pomyślności. Od czasów najdawniejszych chleb na ziemiach polskich miał poszanowanie i przypisywano mu ważne znaczenie, czego dowodem było jego eksponowanie podczas podniosłych uroczystości świątecznych oraz wydarzeń rodzinnych i gromadzkich. Był nie tylko ważnym posiłkiem, ale także czymś uświęconym i związanym z wieloma obrzędami, dlatego przyjmował różne formy pieczywa świątecznego. Z końcem XIX w. chleb obrzędowy, w tradycyjnych formach zaczął zanikać w Polsce zachodniej i centralnej, natomiast na wschodzie i południowym wschodzie niektóre wspomniane formy pieczywa świątecznego powszechnie spotykano jeszcze do połowy wieku XX.

Obecnie chleb pojawia się także podczas ważnych uroczystości rodzinnych, kościelnych i narodowych jako ważny symbol obfitości i błogosławieństwa bożego. W obrzędowości religijnej jest nadal ważnym symbolem Ciała Chrystusa. Współcześnie jednak funkcja chleba, jak i podejście do jego wartości uległy sporym modyfikacjom. Śmiało można twierdzić, że jego znaczenie spadło. Chleb dostępny w każdej ilości a nawet odmianie, przestał być kojarzony z czymś szczególnie pożądanym. Kiedyś święty stał się dzisiaj przede wszystkim powszedni.

Co ciekawe, mimo zaniku tradycyjnych form chleba, na fali przemian kulturowych obserwuje się swoistą fascynację tradycyjną kuchnią opartą na zdrowym żywieniu, a co za tym idzie powracanie do dawnych receptur. Coraz chętniej sięgamy do sprawdzonych i kiedyś używanych na co dzień przepisów naszych babć i prababć. Toteż chleb tradycyjny, pieczony w domu, najlepiej w piecu chlebowym, powraca do łask. W wielu domach tradycja domowego wypieku chleba zostaje reaktywowana.

Przyjdźcie więc do Muzeum, jeśli chcecie poznać ciekawostki o tradycyjnym pieczywie, poczuć zapach ciasta przygotowanego na zakwasie, a może zdobyć sprawdzony przepis na chleb. Wystawa „Dobry chleb” jest dobrym źródłem wiedzy dla wszystkich zainteresowanych wypiekiem prawdziwego wiejskiego chleba, przybliża historię chleba, „drogę” od ziarna do jego wypieku, prezentuje wyroby piekarnicze oraz bogactwo obrzędowe, jakie wiąże się z chlebem w tradycji ludowej. Obok sprzętów rolniczych, gospodarskich i kuchennych obrazujących temat, znajdą się zabytki archeologiczne oraz ciekawe przykłady ciasta obrzędowego i piekarniczego, charakteryzujące się bogactwem kształtów i precyzją wykonania. Wyświetlany film o wypieku chleba to prawdziwy instruktaż tego procesu, natomiast stanowiska interaktywne pozwolą poznać działanie ważnych urządzeń gospodarskich związanych z pozyskiwaniem mąki na chleb. Wystawa będzie bazą dla wielu działań edukacyjnych promujących dawne tradycje związane z wypiekiem różnorodnego pieczywa. Muzeum zaplanowało kulinarne lekcje i warsztaty, także z udziałem regionalnych mistrzów tradycji. Nie zabraknie więc zajęć edukacyjnych, z pieczeniem chleba włącznie.

Miejsce: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli

Termin: 18 września – 30 października 2016

Kurator i koordynator wystawy: Elżbieta Skromak

Projekt aranżacji: Ewelina Wawrzusiszyn