Losy rozwadowskich Żydów
Ta konferencja powstała ku pamięci dawnych mieszkańców Rozwadowa, tych wygnanych, tych maltretowanych, zniszczonych i upodlonych, zamordowanych tylko dlatego, że byli Żydami…
Był czas, że w wielokulturowym Rozwadowie mieszkali zgodnie i Polacy, i Żydzi. Ci ostatni stanowili przed wojną większość. W miasteczku odbywał się handel, kwitło rzemiosło. Szczęśliwe życie przerwały wojny. Te historie są mało znane. Dopiero od niedawna na światło dzienne wypływają mroczne opowieści nierozerwalnie związane ze Stalową Wolą i okolicami. Niewiele osób wie, że także i u nas był obóz pracy dla Żydów, że i u nas mordowano, dręczono i upadlano ludzi. Teraz tymi uliczkami spacerują ludzie nie wiedząc, że miejsca te nasiąknięte są krwią i potem dawnych mieszkańców.
Stalowa Wola stała się w tym roku współorganizatorem X Obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu. Z tej właśnie okazji odbyła się sesja naukowa „Historia i kultura Żydów Rozwadowa naszym wspólnym dziedzictwem” zorganizowana pod patronatem Marszałka Województwa Podkarpackiego Władysława Ortyla. Przyszło na nią bardzo wiele osób, nie tylko starszych, ale również młodzież szkolna z ZSP nr 1, która w sposób szczególny przyczyniła się do przybliżenia mieszkańcom tamtych wydarzeń tworząc trzy filmy dokumentalne. Zawarto w nich miejsca, w których doszło do tragicznych wydarzeń, pokazano dawny Rozwadów i zwyczaje, stare fotografie i filmy, przedstawiono postacie dwóch bohaterskich lekarzy: Eugeniusza Łazowskiego i Stanisława Matulewicza, którzy opracowując szczepionkę wywołującą sztuczny tyfus uratowali od zagłady kilka tysięcy Żydów. Warto również przypomnieć, że miasto wyprodukuje film poświęcony rozwadowskim lekarzom. Na ten cel już zabezpieczono środki w budżecie na 2018 rok.
Podczas sesji zaprezentowane zostały relacje ocalonych z Holokaustu i ich rodzin, jak również osób nazwanych Sprawiedliwymi Wśród Narodów Świata. Wnuk Marii i Stanisława Wołoszynów, Grzegorz Wołoszyn opowiedział o swoich dziadkach, którzy w czasie okupacji, pod nosem niemieckich oprawców, z narażeniem życia przez ponad rok ukrywali u siebie w stodole żydowską rodzinę. Przeczytał także wstrząsające fragmenty- świadectwa ucieczki Żydów z transportu wiozącego ludzi na przymusowe roboty.
Z dużym zainteresowaniem spotkał się również wykład prof. Elżbiety Rączy z Zakładu Historii i Kultury Żydów Uniwersytetu Rzeszowskiego. W czasie II wojny światowej można było zauważyć trzy postawy wobec Żydów: bierną, negatywną i pomocową. Jakkolwiek postawa obojętna wobec cierpienia nie oznaczała, że ktoś nie współczuł udręczonym rodzinom, choć nic w tym kierunku dobrego nie robił, tak postawa negatywna spotykała się z potępieniem (donosicielstwo, zdrada i wydanie na pewną śmierć tych, którzy pomagali i tych, którym pomagano). Jak podkreślono decyzje, które podejmowali Polacy wynikały często z ogromnego lęku o życie swoje i swoich najbliższych. Ludzi nie można było podzielić na złych i dobrych, życie nie zawsze toczyło się w barwach czarnych lub białych. Okres II wojny światowej jawi się nam teraz, z perspektywy czasu, nierzadko w odcieniach szarości. I o tym mówi się od niedawna. Byli tacy, którzy przechowywali żydowskie rodziny, ale wobec zagrożenia wydawali ich członków zbrodniarzom ratując w ten sposób siebie i swoje rodziny, sąsiadów. Po latach, z jednej strony za odwagę zostali nagrodzeni, z drugiej, za co innego uwięzieni. Gdy żyje się w piekle, nic nie jest takie oczywiste…
Podczas sesji można było również wysłuchać dwóch wykładów pracowników Muzeum Regionalnego w Rozwadowie: Elżbiety Skromak (Przedwojenne miasteczko Rozwadów miejscem dialogu wielokulturowego) i Anety Garanty (Losy żydowskiej społeczności Rozwadowa w czasie II wojny światowej). Wykłady te okazały się być szczególnie ciekawe ze względu na bogaty opis osób żyjących w dawnym Rozwadowie. Ludzie pod konkretnymi nazwiskami stali się żywym świadectwem przeszłości, namacalnym dowodem na istnienie jakże odmiennego świata. Sklepy, warsztaty, ulice, domy, zniszczona synagoga, kościoły i miejsca kaźni, udręczenia. Wszystko to niemal namacalnie ukazało się na ekranie przed oczyma widzów. Dodatkowo słuchacze mieli okazję obejrzeć unikatowe zdjęcia pochodzące z tamtego okresu. Muzeum niektóre z nich uzyskało niedawno.
Na zakończenie spotkania omówiono sprawy związane z rewitalizacją. Po sesji można było wyruszyć w podróż po Rozwadowie i zwiedzić miejsca, o których mówiono podczas sesji…
Przewiń do komentarzy
Komentarze
Polecam wykłady prof Jerzego Roberta Nowaka czy choćby Ewy Kurek ,,już się tak nie podniecajcie żydami !
w tschasie 2 weltkrieg vielen jude poszło ins feuer było tez vielen banditen juden und kolaborieren mit Deutsche Regierung jak równiesh sowie ganz normalen juden aber keine vertig - lass mich erklaerung wytłumatschyć juden byli manchmal sehr przewrotne i phodstępne..danke.. drziekuje..
Polak dla Polaka nie potrafi być bratem, co widać po komentarzach a co dopiero dla innych
Film uczniów: https://www.youtu(...)hiMm2vl8
Mamy muzeum,a tam ani jednej macewy z kirkutu nie ma,moze ktos wie ile płaci muzeum za jedna macewę w stanie dobrym?Zmiesci sie do bagaznika auta,tylko trudniej ja wyciagnac z ziemi i zapakować.
żydki najlepiej pasują do swych półpustyń gdzieś koło synaju - tam mogą pląsać swoje pejsate tańce do kamieni i słońca oraz grać z arabami w kości i ubijać koszerne interesy..shalom...
A co z cmentarzem żydowskim, który został zniszczony. Żadnej tablicy upamiętniającej, wszystko idzie w zapomnienie
trudna sprawa z tymi żydami, po wojnie to różnie bywało
Żydzi to cywilizacja żydowska, Polacy to cywilizacja łacińsko-chrześcijańska. Pomiędzy cywilizacjami jest zawsze mniejszy lub większy konflikt, bo każdy chce urządzić świat po swojemu. Dlatego najlepiej mieć państwo jednocywilizacyjne.
NO I CO IMBECYLKI i tak właśnie totalitarna opozycja udowadnia, że w Polsce odradza się FASZYZM, a za chwilę otworzą obozy koncentracyjne więc potrzebna jest natychmiastowa interwencja... ani się obejrzycie, a będziecie mieć urzędowy niemiecki i zamiast kościołów meczety... ale za to satysfakcja z opluwania żydów a jakże była wielka...
Czy ta widownia to potomki żydów?
I znowu to czosnkowe towarzystwo jest ponad wszystko
~szwagier
Całe szczęście, że szwagier to nie rodzina.
mieszkali zgodnie jak sasiedzi ale z rozwadowskich dzieci krwi robili mace. policja granatowa badala sprawe 0d 1936 do rozpoczecia wojny . budowe kosciola fary blokowali a klasztor obrzucali zasmierdialymi jajami . i mowili nasze kamienice a wasze goje ulice. teraz sie wszysko wybiela. dziwie sie ze nie rozkopuja parowozowni tam pod fudamenty niemcy uzyli maceby z kirkutu w rozwie a bylo ich kilka . teraz powiedza ze ze polacy z rozwadowa z nienawisci.
Maszynisto . przepraszam . nie znalam tematu miejsca dobrze . ....
Do Maszynisty,
Prezydent miał być, ale niestety musiał brać udział w uroczystościach pogrzebowych. A i do hejterów piszę "niestety musiał", bo bardzo szkoda, że ta Pani umarła i takie okoliczności wystąpiły.
Film uczniow budowlanki byl duzo lepszy niz pozostalych szkol
w zindoktrynowanej nauce dla motlochu oczywicie
no historia judeopolonii zaczyna sie od 966 kiedy to zdrajca polski przyjal chrzest
Zasadniczy błąd jaki popełnili studenci w swoim filmie chyba p. Butryn to jest, że dr Łazowski i Matulewicz ratowali Żydów, a nie Polaków wywołanym sztucznym tyfusem. Pomyślcie nad logiką wydarzeń - 1. skoro ich wypędzili Niemcy to jak mogli ich leczyć później lekarze? 2. nawet jakby to było przed ich wypędzeniem (a nie było) to ostatecznie tyfus oznaczał rozstrzelanie dla Żyda. 3. Obozy były do pracy, a nie do leczenia chorych Żydów jak to pokazano na filmie. Niemcy nie organizowali szpitali polowych dla chorych Żydów tylko obozy pracy, getta lub obozy zagłady do ich i naszej eksterminacji. Przeraża poziom niewiedzy historii naszych nauczycieli, bo do studentów tutaj nie można mieć żalu.
Dokładnie podzielam Pipi twoją odpowiedź dot.(świętowania) jak również fakt iż Żydzi o których piszą w tym art. To byli Obywatele Polski. Zapytam o jakiej nienawiści piszesz??? Bo mam wrażenie że jest dokładne tak jak napisałem.... Czyli obojętnie co by nie napisał, powiedział to i tak ŹLE!!!
Teren za dworcem PKP to teren PKP,nawet jak za własne pieniadze ktos bedzie chciał ten kirkut ogrodzić to zostanie przegoniony przez SOK i jeszcze mandat dostanie za chodzenie po torach.Pracownicy kolejowi przy kopaniu rowu na kabel elektryczny musieli plytko kopać, bo niżej były kości .
Maszynisto. Rozpadów nie jest dla Żydów miastem o którym nie słyszeli . Nie wydaje mi się żeby stal ktoś na przeszkodzie gdyby chcieli zadbać o to miejsce . Pochodze z miasteczka w którym cale lata kirkut był w stanie dewastacji . I to właśnie Żydzi o niego zadbali. Wykarczowali ogrodzili odnowili . A teraz wynajęli sąsiada Polaka który ma baczenie na to co się dzieje na kirkucie . zbiera rozrabowane przez ludzi macewy ....dało się . ale inicjatywa wyszła od Żydów ...kulturalnie ...bez roszczen
Prezydent miał byc, ale był w tym czasie na pogrzebie pani Darochy
Jesli chodzi o pytanie dlaczego w Izraelu nie obchodza polskich świat to moze dlatego, ze to Żydzi ginęli u nas i to była ich Ojczyzna, a nie odwrotnie... Ludzie po co tyle nienawiści???
Co mnie jakaś zydomasoneria interesuje
Czy ktos widzi na zdjeciach naszego prezydenta?ja go tam nie ma to znaczy ,ze ma gdzies srodowiska żydowskie,nie ma u nas żydów ktorzy chodza na wybory.
Dlaczego wszedzie na siłe robi się z "nich" jakichś nadludzi? Żydzi... Polacy.... a co to za różnica? To byli poprostu polacy wyznania żydowskiego.
Czy w Polsce mówi się Polacy i Katolicy? Lub Polacy i Chrześcijanie?....
Ot żyd, katolik, protestant... jaka różnica?
maszynista
a może coś zrób sam zamiast hejt siać!?
maszynisto skoro jesteś taki hojny to ufunduj z własnej kieszeni a nie z moich podatków,Sejm przekazał żydom 100 mln astronomiczną kwotę na kirkut w Warszawie więc pieniądze mają.
A tak zapytam: Czy może jesteś jakimś rzecznikiem diaspory żydowskiej rodem z Rozwadowa ? Bo wiesz z tymi Żydami to jest różnie. Pomożesz ŹLE ! Nie pomożesz Źle ! Nie będziesz im współczuł za holokaust Źle ! hehhehh... (Całkiem podobnie jak tu na tych komentarzach)... Skoro tam są jakieś mogiły żydowskie to może skoro taki z ciebie (maszynista) Samarytanin zgłoś to do diaspory niech się tym kirkutem zajmą.
A pro po tych wszystkich UROCZYSTOŚCI dotyczących narodu żydowskiego obchodzonych w NASZYM kraju to czy słyszał ktoś aby np. w IZRAELU obchodzono jakieś polskie święto a nawet nie święto ...no chociażby jakiś polski DZIEŃ i równie z wielkim zapałem i zaangażowaniem wszelakiej maści dostojników żydowskich taka uroczystość była by nagłaśniana i celebrowana.