1 marca- wspominamy Żołnierzy Wyklętych

Dla jednych wyklęci, dla innych święci, dzielni, niezłomni i nieustraszeni.

Uroczystości upamiętniające odbyły się na Cmentarzu Wojennym w Rozwadowie. Wzięli w nich udział samorządowcy, przedstawiciele szkół, poczty sztandarowe, organizacje patriotyczne, służby mundurowe, grupy rekonstrukcyjne, parlamentarzyści, harcerze. Odczytano Apel Poległych, a także złożono wieńce. Modlono się o pokój, również na Ukrainie. Później nastąpiło przejście do klasztoru, gdzie odprawiono Mszę Świętą w intencji poległych i Ojczyzny.

„Żołnierze Wyklęci” to uczestnicy polskiego zbrojnego podziemia niepodległościowego, którzy od 1944 r. walczyli przeciwko sowieckiej okupacji i narzuconej przez Moskwę władzy komunistycznej. Przez zwalczający ich reżim nazywani byli „bandytami” i „faszystami”. Zakłamywano ich historię, wypaczano cel, o który walczyli, starano się wymazać ich ze społecznej pamięci. Po wojnie w podziemiu niepodległościowym działało 120–180 tys. osób. Niemal połowa z nich wywodziła się z AK, 30–40 tys. było związanych ze środowiskiem narodowym, podobna liczba walczyła w lokalnych grupach konspiracyjnych.

Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Polski 4 stycznia 1944 r., w kolejnych miesiącach zajęła polskie Kresy Wschodnie, które zostały włączone do ZSRS. Na pozostałych ziemiach wprowadzano komunistyczną administrację podporządkowaną Kremlowi. Działaniom tym towarzyszyło likwidowanie legalnych władz polskich i represje wobec żołnierzy polskiego podziemia. Komuniści nie cieszyli się poparciem społeczeństwa – bez sowieckiego wsparcia i terroru nie zdołaliby przejąć władzy w kraju. Fakt, wkroczenie przez wojska sowieckie 4 stycznia 1944 r. w granice Rzeczypospolitej Polskiej, bez uzgodnienia z legalnymi władzami polskimi było w świetle prawa międzynarodowego aktem agresji. Od tego dnia rozpoczynała się ponowna okupacja ziem polskich przez ZSRS. Tworzone przez Moskwę organy władzy komunistycznej w kraju: Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego i ludowe „Wojsko Polskie” miały charakter bezprawny i marionetkowy. Ich głównym zadaniem było dokonanie w Polsce zamachu stanu poprzez odebranie władzy legalnym organom państwa polskiego i zaakceptowanie odebrania Polsce ziem wschodnich przez ZSRS. Próba samodzielnego wyzwolenia stolicy przez Armię Krajową spod okupacji niemieckiej i wystąpienia przed Sowietami w roli gospodarza (w ramach ogólnopolskiej akcji „Burza”) zakończyła się klęską militarną i polityczną Polaków, a także zagładą miasta. Legalne władze polskie konsekwentnie nakazywały Armii Krajowej powstrzymywanie się od otwartej walki z Sowietami, z wyjątkiem obrony koniecznej. Walkę militarną z okupantem sowieckim uznawały za skazaną na porażkę i prowadzącą do niepotrzebnych strat Narodu Polskiego, a także mogącą pogorszyć sytuację polityczną Polski w obozie Aliantów. O powojennej przyszłości Polski zadecydowali arbitralnie przywódcy trzech zwycięskich mocarstw, ignorując prawa Narodu Polskiego do samostanowienia. Dla Polaków szczególnie gorzkie było porzucenie przez dotychczasowych sprzymierzeńców – Wielką Brytanię i USA. Tocząca się od 1944 r. w Polsce nowa wojna miała przede wszystkich charakter samorzutnego oporu polskiego społeczeństwa przeciwko agresji ze strony ZSRS. Tocząca się od 1944 r. w Polsce nowa wojna miała przede wszystkich charakter samorzutnego oporu polskiego społeczeństwa przeciwko agresji ze strony ZSRS. Wobec spodziewanej klęski Niemiec i zajęcia większości ziem polskich przez Armię Czerwoną władze polskie 19 stycznia 1945 r. rozwiązały Armię Krajową. Po zakończeniu wojny rozwiązana została także konspiracyjna Delegatura Rządu na Kraj. Kończąc swoje istnienie, Polskie Państwo Podziemne pozostawiło Testament Polski Podziemnej – w którym wezwało rodaków do kontynuacji starań na rzecz odzyskania niepodległości kraju. Realizacja prawdziwych zamierzeń Stalina wobec Polski doprowadziła do podjęcia oporu zbrojnego. Był on kontynuacją walki o niepodległy kraj rozpoczętej w 1939 r.

Większość „Żołnierzy Wyklętych” zaczynała swój szlak bojowy w czasie wojny i kontynuowała go w rzeczywistości powojennej, choć byli i tacy, którzy ze względu na młody wiek zaczynali się bić o niepodległość dopiero po zakończeniu okupacji niemieckiej. W latach walki nikt z członków polskiego podziemia nie przypuszczał, że przez potomnych będzie czczony pod mianem „Żołnierza Wyklętego”. Określenie to pojawiło się po upadku systemu komunistycznego w Polsce (po raz pierwszy w 1993 r.), a później zostało szeroko spopularyzowane – w konsekwencji Sejm RP przyjął je w ustawie z 3 lutego 2011 r. o ustanowieniu 1 marca Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.