Cytologia płynna – kiedy ją wykonać?

Zgodnie z Rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, dotyczącego badań cytologicznych, każda kobieta po ukończeniu 25. roku życia, a najpóźniej w wieku 30 lat, powinna zgłaszać się na coroczną kontrolę cytologiczną. Tymczasem, jak wskazują eksperci, nawet 80 proc. tego nie robi. Należy uczynić wszystko, aby zwiększyć świadomość Polek na temat profilaktyki raka szyjki macicy. Obecnie w Polsce zaleca się wykonywanie cytologii płynnej. Czym ona jest?

Cytologia płynna – jak jest przeprowadzana?

Jednym z podstawowych badań wykonywanych w gabinetach ginekologicznych jest cytologia. Najczęściej przeprowadzana jest w tradycyjny sposób jako cytologia szkiełkowa. Jednak istnieją nowsze techniki, w tym cytologia płynna, znana także jako cienkowarstwowa, w skrócie LBC od liquid-based cytology).

Tradycyjne badanie cytologiczne polega na pobraniu od pacjentki podczas wizyty w gabinecie ginekologicznym wymazu z tarczy i kanału szyjki macicy. Następnie materiał ten przenoszony jest od razu na suche szkiełko. Przygotowany preparat, po utrwaleniu, trafia do laboratorium, gdzie poddawany jest ocenie mikroskopowej. Z uwagi na wykorzystanie szkiełka przy takim badaniu mówi się o cytologii szkiełkowej.

Cytologia płynna również polega na pobraniu podczas wizyty u ginekologa wymazu, jednak w nieco inny sposób – przed badaniem ginekologicznym i wykonaniem przezpochwowego badania USG. Po włożeniu wziernika do pochwy pacjentki, co pozwala na dokładne uwidocznienie części pochwowej szyjki macicy, lekarz wprowadza jałową szczoteczkę cytologiczną. Jej środkowa część powinna dostać się do ujścia zewnętrznym kanałem szyjki macicy. Następnie wykonuje nią pełen obrót, przez co może zebrać oba rodzaje nabłonka. Kluczowe pozostaje to, że po jego pobraniu końcówka szczoteczki jest przenoszona do pojemnika, w którym znajduje się płyn zapobiegający uszkodzeniu pobranych komórek. Pojemnik ten jest zamykany, a następnie trafia do laboratorium.

Podczas analizy dostarczonego materiału wymaz z pojemnika z płynem przenoszony jest na specjalny filtr, a następnie oczyszczany z niepożądanych elementów, które mogłyby spowodować zakłócenia w wynikach badań. Materiał, który trafia na szkiełko mikroskopowe, podlega ocenie przez cytodiagnostę. Więcej o tej metodzie badań cytologicznych można przeczytać w Portalu Enel-Zdrowie.

Dlaczego warto wykonać cytologię płynną?

Cytologia płynna stanowi zmodyfikowaną wersję cytologii tradycyjnej. Zaliczana jest do grona badań z zakresu diagnostyki cytologicznej polecanych przez ginekologów. Dlaczego? Ponieważ w przypadku badania LBC wymaz, zawierający złuszczone komórki nabłonkowe z tarczy i kanału szyjki macicy, transportowany jest do probówki z płynnym medium transportowym. W laboratorium dochodzi do obróbki i usunięcia z materiału zanieczyszczeń. Dzięki temu można znacząco zmniejszyć możliwy błąd w odczytywanym wyniku.

Najważniejsze jest to, że cytologia płynna ma wyższą swoistość rozpoznawania patologii komórek nabłonka gruczołowego. Czułość takiego badania jest wyższa względem cytologii szkiełkowej. Cytologia płynna w ramach jednego badania, do którego pacjentka nie musi się w żaden szczególny sposób przygotowywać, pozwala na przeprowadzenie jednocześnie badania cytologicznego i badania wirusologicznego.

Wykrywanie raka szyjki macicy w badaniu cytologicznym

Badania cytologiczne mają wysoką wartość diagnostyczną dla lekarzy i pacjentów. Pozwalają szybciej rozpoznać ewentualne zmiany przedrakowe i nowotworowe w obrębie szyjki macicy. Im wcześniej zostaną zauważone, tym lepiej. Jeśli cytologia wskazuje na istnienie nieprawidłowości w wymazie, trzeba ją powtórzyć. Najlepiej, by była to cytologia płynna dająca możliwość jednoczesnej oceny obecności DNA różnych typów wirusów HPV, odpowiadających za rozwój m.in. raka szyjki macicy.