PROWADZENIE PRZEZ RADNYCH DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Z WYKORZYSTANIEM MIENIA JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Zgodnie z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Podobne unormowanie
w odniesieniu do mienia powiatowego zawiera art. 25b ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym.
Pomocne w zdefiniowaniu działalności gospodarczej może być określenie zawarte w art. 2 ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej, według którego działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie
i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany
i ciągły. Podkreślić należy, że fakt prowadzenia działalności gospodarczej jest niezależny od jej zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. Zatem radny, który w rzeczywistości wykonuje działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia odpowiednio gminy lub powiatu nie może bronić się zarzutem, że nie zgłosił działalności. Niedopełnienie obowiązku ewidencyjnego skutkuje narażeniem na odpowiedzialność z art. 60 kodeksu wykroczeń.
W orzecznictwie wielokrotnie rozstrzygano kwestie naruszenia przez radnych zakaz określonego
w powołanych przepisach. Przykładowo w odniesieniu do radnych powiatowych sąd orzekł,
że pełnienie przez radnego rady powiatu dyżurów lekarskich w SP ZOZ, stanowiącym mienie powiatu, jest naruszeniem ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia powiatu, w którym radny uzyskał mandat i winno skutkować wygaśnięciem mandatu radnego (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku II SA/Bk 17/2004 Gazeta Prawna 2005/53 str. 10). W innym orzeczeniu stwierdzono, że przepisu 25b ust 1 ustawy o samorządzie powiatowym nie można rozumieć w ten sposób, że zawarcie umowy świadczenia usług przez radnego prowadzącego działalność gospodarczą na własny rachunek na rzecz innej osoby prowadzącej działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia powiatu jest równoznaczne z prowadzeniem wspólnie z tą osobą działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia powiatu (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego OSK 1083/2004 Gazeta Prawna 2006/215 str. 26). Nie ma również przeszkód by radny powiatu był członkiem władz zarządzających spółki utworzonej przez gminę (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 10 stycznia 2003 r. I PK 107/2002 Monitor Prawniczy 2004/23 str. 1094).
Odnośnie radnych gminny w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że użytkowanie wieczyste nie może być przeszkoda do pełnienia funkcji radnego gminy (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Rzeszowie SA/Rz 1169/2003 Gazeta Prawna 2006/27 str. 26, Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 grudnia 2005 r. II OSK 377/2005). Orzecznictwo stanęło również
na stanowisku, że radny, który jest rolnikiem i dzierżawi od gminy pole, nie narusza przepisów antykorupcyjnych zawartych w ustawie o samorządzie gminnym (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie III SA/Lu 140/2006 Rzeczpospolita 2006/179 str. C3). Naczelny
Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 stycznia 2006 r. II OSK 787/2005 ONSAiWSA 2006/3 poz. 86 stwierdził, że działalność gospodarcza prowadzona przez stowarzyszenie z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy jest działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 24f ust. 1 ustawy
o samorządzie gminnym, a pełnienie przez radnego funkcji członka zarządu takiego stowarzyszenia oznacza zarządzanie taką działalnością.

Internetowy serwis informacyjny Związku Powiatów Polskich